‘Gilgameş’in yolu hep açık olsun
Efnan Atmaca –Ahmet Adnan Saygun, sanat tarihimizin en önemli isimlerinden biri. Türk Beşleri arasında yer alan Klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikolog Saygun. ilk Türk operasının bestecisi ve ‘Devlet sanatçısı’ ünvanını alan ilk sanatçı. Saygun’un 1964-1983 yılları arasında bestelediği, librettosunu da kendi yazdığı “Gilgameş” adlı eseri nihayet tozlu raflardan çıktı, müziğe, baleye, sese, ete kemiğe büründü ve sahnede seyircisiyle buluştu. 42 yıllık bir bekleyişin ardından “Gilgameş”in Dünya Prömiyeri, 16. Uluslararası İstanbul Opera ve Bale Festivali kapsamında gerçekleşti. İstanbul Devlet Opera Balesi’nin büyük emek verdiği her saniyesinde belli olan operanın rejisörlüğünü Caner Akın üstleniyor. İDOB’un sanatçıları çok önemli bu eseri ilk kez seyirciyle buluşturmanın haklı gururuyla özel bir performans gösterirken sahne arkasında bu büyüyü yaratmak için çalışan çok fazla isim olduğunun altını çizmek gerekiyor.
Haberin Devamı
Tasavvufi ögeler
İlhamını Mezopotamya kökenli “Gılgamış Destanı”ndan alan “Gilgameş”, epik ve felsefi yönleriyle Türk operasında derinlikli anlatımı öne çıkaran ilk büyük örneklerden biri. İnsanın tanrılarla ve doğayla mücadelesi, dostluk, kibir, ölüm korkusu, bilgelik gibi temaları işliyor. Konuyu kısaca özetlemek gerekirse Gilgameş, güçlü ve kibirli bir hükümdar. İnsanlar, Tanrıça Aruru’dan onunla başa çıkabilecek birini yaratmasını istiyorlar. O da Gilgameş’e denk Enkidu’yu yaratıyor. Birbirine rakip olan Gilgameş ile Enkidu ilk önce güç mücadelesine giriyorlar ancak sonra iki sıkı dost, kardeş oluyorlar. Tanrı Şamaş’in isteği üzerine dünyaya iyiliği getirmek için kötü ejder Humbaba’yı yok etmeleri tanrıları kızdırıyor. Kurban istiyorlar ve Gilgameş ilk kez ölümün soğuk yüzüyle tanışıyor. Öyle karanlık ve soğuk geliyor ki ölüm ona ölümsüzlüğün peşine düşüyor. Ve işte bu noktada ‘ölüm mü daha çok acı verir ölümsüzlük mü’ ile ‘sonsuza kadar yaşamak ne anlama gelir’ sorularının peşine düşüyor Gilgameş. Gilgameş zalimliğinden uzaklaşıp kendi içsel döngüsünde sevgiyi ve aşkı keşfetmek için yola koyuluyor. Akın operayı sahnelerken Saygun’un notlarına tamamıyla sadık kaldığını belirtiyor. Tasavvufi göndermeler ve sema da bu yönlendirmelerle “Gilgameş”teki yerini alıyor.
Haberin Devamı
Teknoloji damgası
Saygun bu operada Batı’nın müzikal formlarını kullanırken Türk ve Doğu müziği ögelerini bu müziğe entegre ederek uluslararası kültürel bir köprü oluşturuyor. Evrensel bir destanı anlatan opera yerel tatlarla süslenerek Doğu-Batı sentezinin güçlü bir temsili hâline geliyor. Saygun eserde modern Batı müziği tekniklerini ve geniş bir orkestrasyon kullanıyor. Bunlara Türk müziğine ait makamlarla, halk müziği motifleri ekliyor. Davul, gong gibi vurmalı çalgıların güçlü yapısı da Mezopotamya vurgusu yapıyor. “Gilgameş” için Ahmet Adnan Saygun’un evrensel temaları işleyen, Batı formunda ama Doğu ruhunu taşıyan bir başyapıtı demek yanlış olmaz. İlk kez gördüğümüz sahnelemede bu ruh tamamıyla seyirciye geçiyor. İDOB’un emeğinden ve hayal gücünden çıkan “Gilgameş”, Saygun’un yerelden evrensele ulaşma hedefini yerine getiriyor. Özellikle teknoloji kullanımı dikkat çekiyor. Eser boyunca akan üç boyutlu sistem seyirciye sinema izliyormuş hissi veriyor. Teknolojinin sanatla bu incelikli ve uyumlu buluşması operanın geleceği adına da güzel bir örnek olarak karşımıza çıkıyor.
Haberin Devamı
Sevgi ne güzel!
Ahmet Adnan Saygun’un ‘şaheseri’ olarak nitelediği “Gilgameş”, İDOB’un büyük emeğiyle Türk operası adına gurur duyulası bir eser olarak büyük övgü hak ediyor. Bizden bir hikâyeyi son derece evrensel bir dille anlatarak hem kültürlerarası bir köprü kuruyor hem de verdiği ‘barış’ mesajıyla bu toprakların yüzyıllardır aynı dileği savunduğunu hatırlatıyor. Çünkü “Gilgameş”in ana fikrini “Sevgiden başka gerçek ne var, huzur sevgi ne güzel” sözü oluşturuyor. Yine operada “Gilgameş yola koyuldu” sözü geçiyor. “Gilgameş”in yolu açık olsun. Umarım tüm dünyayı gezme imkânı olur. Dünyaya gerçek sevginin ne olduğunu anlatır. Türk operasının ne kadar nitelikli eserler ortaya koyduğunu gösterme fırsatı bulur. Siz de bu yolda mutlaka “Gilgameş”le buluşun. Alkışlarınızı hem İDOB’a hem onu bize bırakan büyük usta Ahmet Adnan Saygun’a gönderin.
Haber Kaynak : MILLIYET.COM.TR
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
